Psychotische Kwetsbaarheid in de Mesdag

Is iemand psychotisch, dan is hij het contact met onze werkelijkheid kwijtgeraakt. Er is sprake van een ernstige verstoring van de verwerking van informatie. Mensen met psychotische stoornissen hebben vaak hallucinaties: ze kunnen iets waarnemen wat er in werkelijkheid niet is. Het ‘horen van stemmen’ is een veel voorkomende hallucinatie. De patiënt krijgt van de stemmen commentaar op zijn gedrag, de stemmen schelden hem uit of ze geven hem opdrachten.

Een ander psychotisch verschijnsel is: het hebben van wanen. Wanen zijn individuele ideeën of overtuigingen die absoluut niet overeenkomen met algemeen geaccepteerde ideeën of opvattingen. Het draait bij een waan vaak om de betrokkene zelf. Hij heeft bijvoorbeeld de overtuiging dat hij rechtstreeks in verbinding staat met een hogere macht. Wanen gaan ook vaak over personen in de directe omgeving: familieleden zijn bijvoorbeeld niet meer wie ze waren, maar plaatsvervangers met kwade bedoelingen. Door deze paranoïde wanen voelt de patiënt zich erg onveilig. Dit kan er bijvoorbeeld toe leiden dat hij een mes bij zich heeft om zich te kunnen verdedigen als hij denkt dat dat nodig is. Tijdens een psychose kan het denken van een patiënt zo onlogisch zijn, dat de patiënt niet meer goed te begrijpen is.

Mensen met een psychotische kwetsbaarheid hebben vaak weinig eigen initiatief, een beperkte spontane inbreng in het gesprek en een vlakke uitstraling als het gaat om emoties. Ook kan de patiënt zich maar kort concentreren en vergeet hij de inhoud van een gesprek of afspraken die met hem zijn gemaakt. Dit alles hindert de patiënt in zijn dagelijkse contacten en functioneren.

De neiging om zich terug te trekken, het slecht voor zichzelf zorgen en het veroorzaken van overlast roepen vaak bezorgdheid, angst of juist irritatie op bij personen in de directe omgeving van de patiënt. Vaak is het dan nog niet helder, dat er sprake is van een psychiatrische stoornis.

De eerste psychose begint vaak in de jeugd, tussen het zestiende en vijfentwintigste levensjaar. Als iemand een psychose heeft doorgemaakt is de kans om nog eens een psychose te krijgen erg groot. Zonder een goede behandeling ligt die rond de 85%.

Schizofrenie
Schizofrenie is een ingewikkelde ziekte die zich kenmerkt door psychotische perioden met vaak ernstige psychische en sociale gevolgen. Het denken, gevoelsleven en het gedrag van de patiënt zijn door de ziekte ernstig verstoord geraakt. Bij schizofrenie is er sprake van een combinatie van verschijnselen, die niet gelijktijdig hoeven op te treden. Enkele voorbeelden van deze verschijnselen zijn: wanen, hallucinaties, vreemd en verward gedrag, chaotisch denken, weinig of niet meer slapen en sterke verandering van het sociale gedrag. Dit laatste is merkbaar bij zelfverzorging, school, werk, huishouden en contacten met anderen.

Mensen die aan schizofrenie lijden kunnen soms gewelddadig en gevaarlijk zijn als ze zich bedreigd voelen door psychotische belevingen. Omdat alcohol en/of drugs de angst tijdelijk verminderen of het lege gevoel even doen verdwijnen, nemen sommige patiënten hun toevlucht tot dit soort middelen. Een feit is echter dat drugs psychotische verschijnselen kunnen uitlokken.

Schizofrenie is, voor zover nu bekend, niet te genezen. Wel kunnen de psychotische verschijnselen, die per patiënt wisselen in soort en in ernst, worden bestreden.